ایسنا/خراسان رضوی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: مدرسه باقریه مرحوم عابدزاده خراسانی به شماره ۲۷۵ و به تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۹۹ در فهرست آثار واجد ارزش ملی ایران ثبت شد و به استاندار خراسان رضوی ابلاغ شد.
سیدجواد موسوی با اعلام این خبر اظهار کرد: مدرسه باقریه در استان خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان امام‌رضا(ع)، مقابل پمپ بنزین، داخل امام رضا۲۴، کوچه باقریه قرار دارد.
وی اضافه کرد: نام بنای باقریه، که یکی از ۱۲ مدرسه ساخت مرحوم عابدزاده بوده، برگرفته از نام امام محمد باقر(ع) است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی تصریح کرد: معماری درونگرا با حیاط مرکزی در تداوم معماری سنتی مدارس خراسان از ویژگی‌های خاص این اثر است.
محمود طغرایی، مسئول دفترثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی در مورد مشخصات اثر گفت: مساحت این مدرسه ۹۷۲ مترمربع است که با زیر بنای ۷۲۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده، طبقه همکف متشکل از سه کلاس ۱۵ متری، یک کلاس ۴۰ متری، یک تالار ۲۶۰ متری و نمازخانه ۸۰ متری است. طبقه اول نیز شامل سه کلاس ۱۲ متری، یک کلاس ۲۰ متری و یک کلاس ۴۰ متری و صحن حیاط این مدرسه هم ۳۱۰ متر مربع است.
وی افزود: در ساخت تمامی مدارس، سعی می‌شده که ظواهر دینی و مذهبی مشهود باشد، بنابراین در ساخت بیشتر بناها و دبستان‌های انجمن، وجود آیات، احادیث و روایات و نقاشی مشاهد ائمه(ع) بر در و دیوار دبستان‌ها و حتی در داخل کلاس‌ها دیده شود.
مسئول دفترثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: این بنا از همان سبک معماری که مرحوم عابدزاده در ساخت بناهایش بدان توجه داشته برخوردار است و تا حدودی به بنای عسکریه تشابه دارد، در نمای بنا اما همان سبک استفاده از پنجره‌های قوس دار رو به حیاط پشتی و استفاده از آجرهای قدیمی و نقاشی ائمه بر دیوار اصلی مشهود است، نام کوچه آن است که یاد آن را زنده نگه داشته است.
طغرایی اظهار کرد: حیاط جنوب‌غربی بنا نسبت به دیگر حیاط‌هایی که در بناهای عابدزاده به طور متداول با آن‌ها روبه‌رو می‌شویم، به لحاظ ابعادی کوچکتر به‌نظر می‌رسد، اگرچه باوجود همین مقیاس کوچک، هنوز هم حال وهوای یک حیاط سنتی را به طور نسبی‌داراست.
وی عنوان کرد: فضاهایی که نور خود را از طریق همین حیاط تأمین می‌کنند، بازشوهایی با قوس‌های «پنج اوهفت کند» که آجرچینی بالای این قوس‌ها به شیوه رومی اجرا شده است، به نظر می‌رسد برخی از این بازشوها به طور کامل و برخی دیگر به طور نیمه پوشیده شده‌اند.
بر اساس گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی، طغرایی یادآورشد: آنچه از بررسی بازشوهای پایینی دیوار شمال شرقی رو به حیاط دریافت می‌شود، با توجه به ارتفاع پایین و مقیاس کوچک این بازشوها، احتمالاً فضای پشت این دیوار به لحاظ تراز از سطح حیاط پایین‌تر بوده و نوعی از فضای زیرزمینی را تداعی می‌کند.
در نظر است با ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی کشور و انجام مطالعات مرمتی و انجام اقدامات باز زنده سازی آن مدرسه، فضایی فرهنگی مناسب در راستای هدف اولیه احداث اثر ایجاد شود.
علی اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده خراسانی در سال ۱۲۹۰ ه.ش در محله نوغان، کوچه جنب گنبدخشتی (امام زاده سیدمحمد) در ابتدای خیابان طبرسی، در خانواده کم‌بضاعت و مذهبی متولد شد. وی فرزند زین‌العابدین، معروف به ملاعابد بود. پدرش در آستان قدس امام رضا(ع) به روشن کردن چراغ‌ها معروف بود، به چراغچی‌باشی آستانه شهرت یافت.
در دوران پهلوی دوم که محدودیت‌های بسیاری برای انجام امورمذهبی بود، عابدزاده اقدام به ساختن مهدیه و چهارده مدرسه به نام چهارده معصوم کرد که البته موفق به احداث تنها ۱۲تای آن شد. این مدارس دینی به نوعی مقابله با نظام آموزش و پرورش ومدارس دولتی حکومت پهلوی و ترویج اصول و شیوه‌های مذهبی آموزش احداث شده بود. از این رو پس از «مهدیه»، به ترتیب، ساختمان‌های «عسکریه»، «نقویه»، «جوادیه»، «کاظمیه»، «جعفریه»، «باقریه»، «سجادیه»، «حسینیه»، «حسنیه»، «فاطمیه» و «علویه» را ساخت که هر یک به مدرسه‌ای برای تربیت دانش‌آموزان بدل شد.
هدف اصلی عابدزاده از تاسیس این مراکز، صرف نظر از برگزاری مراسم و سخنرانیهای مذهبی، آموزش دینی به سبک مدارس به اقشار مختلف مردم بود. همین‌طور در سایر مراکز مذکور کودکان را آموزش میدادند. تربیت ریشهای نونهالان و آشنا ساختن آنان با قرآن در چارچوب مدارس مذهبی از اهم اهداف او بود. عابدزاده با به کار گرفتن مدیران و معلمان متدین، سعی داشت دانش آموزان را به سنتهای مذهبی و آموزشهای دینی پایبند کند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا